A Temporary Contact

door Nirit Peled & Sara Kolster

Het verhaal

Dertig uur reizen vrouwen en kinderen heen en terug in de bus vanuit New York om hun geliefde te bezoeken die in de gevangenis zit, ver weg in upstate New York tegen de Canadese grens. En jij als buitenstaander ontvangt gedurende die reis af en toe een appje om je deelgenoot te maken van deze afgezonderde wereld.

Bekijk het verhaal

Toelichting maker

Ieder weekend maakt een passagiersbus een rechtstreekse rit van New York City naar de vijf gevangenissen in het noorden. Die bevinden zich dicht bij elkaar op het platteland van de staat New York. Ver buiten de bewoonde wereld, dicht tegen de grens met Canada. De bus zit vol vrouwen en kinderen, die hun gedetineerde dierbaren bezoeken – mannen die jarenlange straffen uitzitten. De vrouwen en kinderen zijn vrijwel allemaal zwart. Onder hen is Amanda, een twintigjarige studente uit Brooklyn.

Documentairemaker Nirit Peled ontmoet Amanda op een vrijdagavond in een McDonald’s in Midtown Manhattan, te midden van al die andere vrouwen die daar warm zitten te wachten tot de bus arriveert. Ze maken contact. Het klikt. En opeens heeft Nirit toch haar hoofdpersoon gevonden voor de productie die ze dit weekend móet filmen. Even daarvoor was alles nog onzeker. Een researcher in New York zou personages zoeken, maar in de praktijk bleek het lastig betrouwbare afspraken te maken. De tickets waren echter al geboekt, de optie van uitstellen en later terugkomen was er niet. Zomaar een nieuwe reis boeken voor Nirit en de cameravrouw was een onhaalbare zaak.

Spijtig genoeg kon er nu zelfs geen ticket meer af voor medemaker Sara Kolster, met wie Nirit alles heeft uitgestippeld. Samen hebben ze het plan gemaakt dat door Arte, de National Film Board of Canada en IDFA DocLab is gehonoreerd in het kader van de competitie 60 seconds. Sara en Nirit gaan een mobiele, interactieve productie maken die via Whatsapp en Messenger te beleven zal zijn.

Thuis in Amsterdam hebben ze zo’n beetje uitgedacht welke elementen ze in hun verhaal willen hebben. In ieder geval moet er de scène in van bij de gevangenis, als de vrouwen een beetje suf en verkreukeld uit de bus komen en zich in de toiletruimte van de facility in een mum van tijd transformeren tot uitbundig opgetutte dames die zich in vol ornaat aan hun vent kunnen vertonen.

Nirit en Sara weten dat dat zo gaat uit wat ze over deze specifieke private busdienst hebben onderzocht. De lijn die ze hebben uitgekozen is één van die vervoersmaatschappijtjes die speciaal zijn opgericht om bezoekers te vervoeren naar de verafgelegen gevangenissen. De vrouwen en kinderen zijn lang onderweg om hun dierbare voor even te kunnen zien – Amanda bijvoorbeeld, is bij elkaar zo’n dertig uur van huis. Velen maken de rit ieder weekend. Net als hun dierbaren, leven zij ook in een vorm van gevangenschap.

Niet eerder is er gefilmd aan boord van zo’n bus. En dat merken cameravrouw Aafke Beernink en Nirit, die het geluid doet. De sfeer is vijandig, afhoudend op z’n minst, Aafke krijgt het nodige gescheld over zich heen. Hoe graag het duo zich onzichtbaar zou willen maken, met die apparatuur gaat dat nu eenmaal niet.

Op den duur ontstaat er echter vertrouwen. De passagiers luisteren mee met de gesprekken die Nirit voert met Amanda en de meiden om haar heen. Ze beseffen dat het echt te doen is om hén, niet om een sensatiebelust verhaal over criminelen. Het gaat om hún verhaal, hoe het is om hun leven te moeten inrichten op die detentie.

Voor Nirit is het filmen en researchen op hetzelfde moment. Alles moet tijdens die busrit gebeuren. De beelden van het optutten op het toilet, komen er niet. Binnen de gevangenismuren is de camera niet welkom.

Dat die scène ontbreekt, is achteraf niet erg. Het is misschien zelfs beter. Waarschijnlijk zouden Sara en Nirit het eruit hebben laten, als ze het hadden. Terug in Amsterdam, al puzzelend met het materiaal, besluiten ze dat het goed is om het verhaal geheel in de bus te houden.

Ergens begint het werk pas nu. Hun gekozen concept van ultrakorte fragmenten via WhatsApp en Messenger leek hun opties al behoorlijk in te kaderen, maar nog steeds moeten er enorm veel keuzes worden gemaakt. Bijvoorbeeld: hoeveel berichten maken ze en wat wordt de frequentie? Ook experimenteren ze met de vertelstem. Op de stukjes beeld hoor je Amanda vaak aan het woord, maar haar ook in de tekstberichten als verteller opvoeren -als degene die de berichtjes schrijft- komt niet authentiek over. Bovendien willen ze op geen enkele manier de schijn van fictie wekken. A Temporary Contact is dan wel experimenteel, maar tegelijk absoluut journalistiek.

Wat al die tijd spannend blijft, is om de ontvanger van de berichten een parallelle wereld te laten zien. De berichtjes komen bij hem binnen op het moment dat ze ‘plaatsvinden’, het verhaal ontwikkelt zich volgens het werkelijke tijdsverloop. De ontvanger heeft geen zeggenschap over de momenten waarop een volgend bericht zich aandient. Het verhaal mengt zich in de gebruikelijke, alledaagse stroom van binnenkomende berichten. Door de intimiteit van het mobieltje komt die totaal andere, ingekapselde wereld van de vrouwen in de bus nog eens extra dichtbij.

Biografie

Sara Kolster (1978) is een interactieve regisseur/ontwerper, gespecialiseerd in digital storytelling. Als onafhankelijke maker ontwikkelt ze verhalen in verschillende media: web, animatie, VR en ruimtelijke installaties. Haar werk is gepresenteerd op internationale festivals en tentoonstellingen in Amsterdam, Sao Paulo, Tokyo & Berlijn.

Nirit Peled (1973, Israel) is audiovisueel kunstenaar en filmregisseur. Samen met haar partner runt ze een productiebedrijf. Haar werk valt breed te categoriseren als video- en interactieve projecten. Recent richt Peled zich meer op het regisseren van korte films, animaties en documentaires die een dialoog, confrontatie en communicatie tot stand willen brengen. In het verleden werkte zij aan tal van politieke en culturele projecten met jeugd in binnensteden van Nederland en daarbuiten. Voor haar debuutdocumentaire Say my name reisde Peled de wereld af om vrouwelijke MC’s en spoken wordartiesten in stedelijke omgevingen in beeld te brengen. Daarop volgde Zeg mijn naam in Afrika.Andere recente projecten zijn Poetry in motion, animaties van gedichten van de Jamaicaan Staceyann Chin en de documentaires Rednose goes to Cuba, over samenwerkende dj’s met Cubaanse musici, en The battle over Arabisch-Israëlische rappers.

Toelichting redactie

De grote kracht van A Temporary Contact schuilt in de unieke manier waarop gebruik wordt gemaakt van sociale media. Het verhaal komt, nadat je je hebt aangemeld, binnen op je telefoon via Whatsapp of Messenger, steeds in ultrakorte stukjes, zoals dat bij deze media hoort. De intimiteit van het medium brengt het onderwerp meteen dichtbij. Je volgt de twintigjarige Amanda die, samen met een bus vol andere vrouwen en kinderen, op bezoek gaat in een van de gevangenissen ver weg in upstate New York. Daarna gaat diezelfde vermoeiende, ellenlange reis weer terug. De timing van de filmpjes en tekstberichtjes loopt parallel met het verloop van de reis. Dit versterkt de spanning van het verhaal – je ervaart dat er elders iets gaande is waarvan je, op onvoorspelbare momenten, steeds een snippertje meekrijgt. Bij elkaar maken ze je voor even deelgenoot van een bijzondere, afgezonderde wereld in een wereld. A Temporary Contact werd gemaakt in het kader van ’60 seconds’, een internationale competitie voor mobiele en interactieve projecten van Arte en de National Film Board of Canada in samenwerking met IDFA DocLab. De mobiele documentaire is beschikbaar in drie talen: Duits, Engels en Frans.

Meestervertellers

Jaarlijks brengen we de beste Vlaamse en Nederlandse verhalende journalistiek in beeld, tekst en geluid digitaal samen in Meestervertellers.