Dit was de Meestervertellersavond!

Op 26 maart kregen de tien Meestervertellers van 2024 hun award uitgereikt tijdens een feestelijke avond in Amsterdam. In Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond ging Tim Wagemakers (Het Parool) in gesprek met de makers. De tien meest meeslepende, ontroerende en best vertelde verhalen kwamen aan bod, onderverdeeld in vijf thema’s.

Achter gesloten deuren

Wat als je verhaal zich afspeelt in een wereld waar je normaal gesproken niet komt? Ashwant Nandram liep drie maanden mee met de interim-ceo van Schiphol, Ruud Sondag, die ook aanwezig was in het publiek. Op de vraag of Sondag geen spijt had van de samenwerking, antwoordde hij dat het genoeg zei dat hij er was vanavond – een opmerking die werd ontvangen met applaus. Er sprak het vertrouwen uit dat de twee hadden opgebouwd: volgens beiden een essentiële factor bij het schrijven van zo’n stuk.

Vertrouwen gaf ook Huib Modderkolk, een van de hoofdrolspelers in de documentaireserie Niemand die het ziet, aan de makers. Namens het team zaten Reijer Zwaan en Mea Dols de Jong op het podium, die vertelden waar ze mee hadden geworsteld tijdens het maakproces. Naast alle vertrouwelijke informatie, waar ze heel secuur mee moesten omgaan, was een grote uitdaging het samenbrengen van de vijf verhaallijnen. Mea heeft tijdens het maken regelmatig teruggedacht aan een uitspraak die een docent van haar ooit deed: als je tijdens het maken niet een paar keer denkt dat het een mislukking wordt, heb je geen goed verhaal te pakken.

Een nieuwe draai

Wat als je verhaal al vaker is verteld? Evelien Rutten linkt in de podcast Roadtrip naar Auschwitz haar familiegeschiedenis aan de Tweede Wereldoorlog. Ze vertelde hoe ze in de auto zat onderweg naar Polen, met een koptelefoon op haar hoofd, recorder in de hand, pratend met haar dochter en tantes, terwijl ze ondertussen ook de navigatie in de gaten moest houden. Uit de enorme hoeveelheid informatie die haar tantes tijdens die reis gaven en de vele uren aan gesprekken destilleerde ze de acht afleveringen die de serie telt.

Anoek Nuyens zet in Beste Mensen klimaatspeeches centraal. Ze houdt zich al langer bezig met klimaatjournalistiek, en hoorde vaak dat er al meer dan 50 jaar in rondjes wordt gepraat over dit onderwerp. Ze besloot er volledig in te duiken en luisterde klimaatspeeches terug van 1972, na het rapport van de Club van Rome, tot nu. Na het horen van al die speeches voelde ze zich wanhopig en hoopvol tegelijk. Eerder dan rondjes wordt er in een spiraal gepraat, ontdekte ze. Die dubbele boodschap van hoop en wanhoop liet ze in de voorstelling terugkomen.

In vertrouwen

Wat als je iemands levensverhaal mag vertellen? Stephanie Bakker schreef het verhaal van Romy op, die afzag van euthanasie en haar leven opnieuw moest oppakken. Stephanie ontmoette Romy twee weken voor de dag dat ze zou sterven. Ze voelde zich vrij om Romy alles te vragen, omdat voor Romy vaststond dat ze euthanasie zou ondergaan. Romy vertelde hoe er een enorme vertrouwensband groeide tussen haar, Stephanie en Selma van der Bijl, de fotograaf van dit verhaal. Samen zijn ze bezig om het verhaal ook bij zorginstellingen te gaan vertellen.

Bij Hannah van der Wurff en Carla van der Wal (De verloren zaak van José) was de band met hun hoofdpersonage heel anders. José overlaadde hen aanvankelijk met informatie, maar verdween toen uit beeld en was onbereikbaar. Voor Hannah en Carla was het spannend waar ze tijdens de research op zouden stuiten, omdat voor hen vooraf niet direct duidelijk was hoe het verhaal écht zat.

Geschiedenis herschrijven

Çiğdem Yüksel onderzocht, archiveerde en fotografeerde voor Je moest eens weten een generatie vrouwen uit Turkije die in de jaren ’60 en ’70 naar Nederland kwamen, veelal met hun man en kinderen. Vrouwen die in beeldbanken vaak te vinden zijn met hoofddoek, boodschappentas en op de rug gefotografeerd. Ze voelde de drang om de onzichtbare geschiedenissen van deze vrouwen op te nemen in ons visuele erfgoed – voordat ze definitief verloren zouden gaan.

Johan Grimonprez vertelt in de documentaire Soundtrack to a coup d’état het verhaal van de dekolonisatie van Congo in de jaren ’60. Johan kon zelf helaas niet bij de uitreiking aanwezig zijn, vanwege verplichtingen in de Verenigde Staten na zijn Oscarnominatie. Wel belden we vooraf met Marie Daulne, een van de voice-overs in de documentaire. We lieten van haar een fragment horen. Ze vertelde hoe geweldig ze de samenwerking met Johan had gevonden. Marie benoemde expliciet de rol van de editor, wiens jonge energie ze overduidelijk voelde in de film.

Onbekende werelden

Kenneth Berth volgt in Tot aan de maan en terug het koppel Hein en Valerie op hun fietstocht van Milaan naar Genk. Dat doen ze om aandacht te vragen voor kinderen zoals hun zoontje Louis-Henri, die autisme en een verstandelijke beperking heeft. Kenneth vertelde hoe hij vooraf met veel deskundigen had gesproken over autisme. Uiteindelijk heeft geen één daarvan de podcast gehaald. Hij heeft het verhaal volledig verteld aan de hand van scènes en interviews die hij gedurende de fietstocht opnam.

Marjolijn van Heemstra verbindt in Maankoorts de mijnbouw van haar voorvader in Suriname met mijnbouw op de maan. Doordat ze in het theater muziek en decor kon gebruiken, kon ze het verhaal op een emotionelere manier vertellen. Daarmee wilde ze er meer een beleving van maken dan enkel het journalistieke verhaal, vertelde ze.

Bekijk alle producties, inclusief een toelichting van de makers, op onze website!

Foto’s: Ruben den Harder.