Het is november 2012. De laatste Gaza-oorlog is net beëindigd. Correspondent Laurens Samsom reist door de strook land tussen Israël en Egypte, dat twee keer zo groot is als Texel. Als hij bij toeval op het kleine voetbalelftal Beach Camp stuit, weet hij het meteen: hier zit een verhaal in. Een documentaire over het dagelijkse leven in Gaza. Eén die een ander beeld laat zien dan de gebruikelijke nieuwsberichten over ellende, geweld en chaos, maar die gaat over dromen die worden nagejaagd als wapens zwijgen.
Diezelfde avond belt Samsom met oud-studiegenoot en documentairemaker Frederick Mansell om hem het idee voor te leggen. Mansell is meteen enthousiast. “Er zijn in Nederland twee plekken waar je alle soorten mensen kan tegenkomen: bij de Ikea en rondom het voetbalveld”, aldus Mansell, die zelf speelt bij de Haagse voetbalclub HVV. Uitgangspunt is dat het geen verhaal moet worden over voetbal, maar over de levens die op het veld samenkomen. Het is het begin van een avontuur dat drie jaar zou duren, en waarvoor beide makers vier keer twee weken in Gaza verblijven.
Het eindresultaat is een meeslepende documentaire voor televisie, met extra verhalenlijnen online. Binnen de tijdspanne van één voetbalseizoen worden verschillende spelers op en buiten het veld gevolgd. Ieder personage heeft daarbij een droom die relateert aan een thema, zoals armoede, religie, de wens om te emigreren of geweld. “Als we in Gaza waren vroegen we steeds wat iemand de komende twee weken ging doen. We zochten steeds naar iets wat op het spel stond”, zegt Samsom.
De makers komen bovendien ongebruikelijk dichtbij. Om dit te bereiken draaien ze niet met een grote cameraploeg, maar met zijn tweeën. Het leidt ertoe dat ze een intiem bruiloftsritueel filmen onder de douche, maar ook de voetbalvrouwen in en buiten het huis filmen. “Iets dat in de Arabische cultuur absoluut niet vanzelfsprekend is”, vertelt Mansell. Tegen de achtergrond van een team dat bijna degradeert, tonen de makers zo hoe het de spelers en hun dromen vergaat. Daarbij kiezen ze voor een fly-on-the-wall perspectief, waarbij de makers geen commentaar geven. Samsom: “Er zijn al zoveel meningen over het conflict, we wilde het rauwe dagelijkse bestaan tonen zonder positie te kiezen.”
Het geheel wordt in de montage soepel samengesmeed door editor Floor Rodenburg. Vooral het openingsshot is adembenemend. Tijdens een vogelvlucht over het voormalige vluchtelingenkamp, waar de grijze huisjes naast de zee tot aan de horizon tegen elkaar aan zijn gebouwd, doemt plots een groen voetbalveld op. Onder luid gejuich rennen de spelers het veld op. Het is een beeld dat normaal alleen straaljagerpiloten van het Israëlische leger zien, omdat drones in Gaza verboden zijn. “Hoe wij die naar binnen hebben gekregen vertellen wij niet, maar spannend was het wel”, zegt een lachende Mansell.
Laurens Samsom (30) werkte sinds 2011 als correspondent in het Midden-Oosten, eerst voor dagbladen Trouw en De Standaard, later voor RTL Nieuws. In die periode werkte Samsom ondermeer in Irak. In 2015 verscheen zijn debuutboek Tegendraadse Dromen, over een handvol dappere Israëliërs en Palestijnen die zich in woord en daad keren tegen hun eigen maatschappij. Het boek werd genomineerd voor ‘Beste journalistieke boek 2015’ en ‘Beste journalistiek reisboek 2015’. Vorig jaar maakte hij met Frederick Mansell de documentaire Team Gaza en in 2012 de documentaire The Ba